اصول و تکنیک های نورپردازی در عکاسی تبلیغاتی

بروزرسانی در تاریخ 1403/11/21

نورپردازی مهم ترین بخش در عکاسی تبلیغاتی است، تصویری که می تواند مخاطب را جذب کند و محصول را به بهترین شکل نمایش دهد، حاصل نورپردازی درست و اصولی است. تجربه نشان داده حتی بهترین محصولات با عکاسی نامناسب، تاثیر خود را از دست می دهند اما یک عکاسی حرفه ای با نورپردازی دقیق می تواند هر محصولی را جذاب و خواستنی نشان دهد.

عکاسی تبلیغاتی دانشی گسترده است که بخش مهمی از آن به شناخت نور، انواع منابع نوری و تکنیک های نورپردازی اختصاص دارد. این مطلب به شما کمک خواهد کرد تا مهم ترین اصول و روش های نورپردازی در عکاسی تبلیغاتی را فرا بگیرید.

به نقل از سایت www.creativelive.com

کلمه عکاسی در واقع از ریشه یونانی به معنای “نوشتن با نور” گرفته شده است. برای اینکه واقعاً کنترل عکاسی خود را در دست بگیرید، باید نور و نحوه عملکرد آن را درک کنید. اما درک نور کمی پیچیده‌ تر از یادگیری کنترل‌ های دوربین‌ های شما است. نور در حین عبور از برخی اشیا، سایه‌ های بزرگ یا کوچک ایجاد می‌ کند و حتی رنگ‌ های تصویر را تحت تأثیر قرار می‌ دهد.

 

اهمیت نور در عکاسی تبلیغاتی

نور رکن اساسی هر عکس تبلیغاتی است که می تواند تصویری معمولی را به اثری هنری و تاثیرگذار تبدیل کند، درست مثل یک نقاش که با قلم مو روی بوم نقاشی می کند، عکاس نیز با نور، داستان محصول را روایت می کند.

یک نورپردازی حرفه ای می تواند تمام ویژگی های محصول را به بهترین شکل نمایش دهد، از بافت و جنس گرفته تا رنگ و درخشندگی. وقتی نور درست روی محصول می تابد، انگار آن را در زیباترین حالت ممکن به نمایش می گذارد.

عکاسی تبلیغاتی ترکیبی از علم و هنر است که در آن نورپردازی نقش کلیدی دارد. یک عکاس باتجربه می داند چطور از هر منبع نوری استفاده کند تا بهترین نتیجه را بگیرد، گاهی یک نور ساده از پنجره می تواند اثری چشمگیر خلق کند و گاهی ترکیب پیچیده ای از چند منبع نور لازم است.

مهم این است که نورپردازی با هدف تبلیغاتی عکس هماهنگ باشد. برای مثال، نورپردازی یک ساعت لوکس با یک محصول غذایی کاملا متفاوت است، هر محصول زبان نوری خاص خودش را دارد که باید آن را شناخت و به کار گرفت.

نورپردازی نامناسب می تواند حتی یک محصول باکیفیت را هم ضعیف جلوه دهد. وقتی سایه ها درست کنترل نشوند، جزئیات مهم پنهان می مانند یا رنگ ها طبیعی به نظر نمی رسند، اما نورپردازی حرفه ای می تواند حتی ساده ترین محصولات را هم جذاب نشان دهد، این همان جادوی نور در عکاسی تبلیغاتی است که با تجربه و دانش به دست می آید.

انواع نورپردازی در عکاسی تبلیغاتی

کی لایت (نور اصلی)

در دنیای عکاسی تبلیغاتی، نور اصلی یا کی لایت (KEY LIGHT) نقش رهبر ارکستر را بازی می کند. این نور که معمولا قوی ترین منبع نوری در صحنه است، مسئولیت اصلی روشن کردن سوژه را بر عهده دارد. موقعیت کی لایت معمولا با زاویه 45 درجه نسبت به دوربین و سوژه انتخاب می شود تا بتواند عمق و بافت مناسبی در تصویر ایجاد کند. سایه های ایجاد شده توسط این نور، شخصیت اصلی عکس را شکل می دهند.

تنظیم دقیق شدت و زاویه کی لایت از مهم ترین مراحل نورپردازی است، این نور باید آنقدر قوی باشد که بتواند جزئیات اصلی محصول را نشان دهد، اما نه آنقدر شدید که باعث سوختن بخش هایی از تصویر شود. عکاسان باتجربه معمولا ابتدا کی لایت را تنظیم می کنند و سپس سایر نورها را براساس آن می چینند.

فیل لایت (نور پرکننده)

نور پرکننده (FILL LIGHT) مانند یک دستیار ماهر برای کی لایت عمل می کند، این نور که با شدتی کمتر از نور اصلی از سمت مخالف آن تابانده می شود، وظیفه متعادل کردن سایه ها را بر عهده دارد. فیل لایت معمولا با نصف یا یک سوم قدرت کی لایت تنظیم می شود تا بتواند سایه های تند را نرم کند بدون اینکه آنها را کاملا از بین ببرد.

استفاده درست از فیل لایت هنر ظریفی است؛ اگر شدت آن خیلی کم باشد، سایه ها همچنان تیره می مانند و اگر خیلی زیاد باشد، تصویر تخت و بی روح می شود. عکاسان حرفه ای گاهی از رفلکتورها یا صفحات سفید به جای نور مستقیم برای پر کردن سایه ها استفاده می کنند تا کنترل بیشتری روی نتیجه نهایی داشته باشند.

بک لایت (نور پشت)

نور پشت یا بک لایت (BACKLIGHT) را می توان جادوگر عکاسی تبلیغاتی دانست. این نور که از پشت سوژه تابانده می شود، خط نورانی ظریفی دور محصول ایجاد می کند و آن را از پس زمینه جدا می سازد. بک لایت به خصوص در عکاسی از محصولات شیشه ای و شفاف اهمیت ویژه ای دارد و می تواند جلوه های چشمگیری خلق کند.

تنظیم درست ارتفاع و زاویه بک لایت بسیار مهم است، اگر خیلی پایین باشد در تصویر دیده نمی شود و اگر خیلی بالا باشد ممکن است نور ناخواسته به لنز دوربین برسد. برخی عکاسان از دو بک لایت در دو طرف سوژه استفاده می کنند تا جداسازی کامل تری داشته باشند، همچنین می توان با استفاده از فیلترهای رنگی روی بک لایت، جلوه های خلاقانه ای به تصویر اضافه کرد.

نکات مهم برای نورپردازی در عکاسی تبلیغاتی

استفاده از نور طبیعی

نور خورشید گنجینه ای ارزشمند برای عکاسی تبلیغاتی به شمار می رود، این نور در ساعات طلایی روز (اوایل صبح و نزدیک غروب) کیفیتی استثنایی دارد. در این ساعات، پرتوهای خورشید به صورت مورب به زمین می تابند که باعث نرم تر شدن نور و ایجاد سایه های دلپذیر می شود. رنگ های تولید شده توسط نور طبیعی در این ساعات، گرم و دلنشین هستند و می توانند جلوه ای خاص به محصول ببخشند.

البته کار با نور طبیعی چالش های خودش را دارد، تغییرات مداوم وضعیت آسمان، حرکت خورشید و عبور ابرها همگی روی کیفیت نور تاثیر می گذارند. عکاسان باتجربه معمولا برای مقابله با این مشکل از رفلکتورها و دیفیوزرها استفاده می کنند تا نور را کنترل و هدایت کنند، همچنین بهتر است در روزهای نیمه ابری که نور یکنواخت تری وجود دارد عکاسی انجام شود.

فاصله نور

فاصله منبع نوری تا سوژه یکی از عوامل تعیین کننده در کیفیت نورپردازی است. قانون مربع معکوس در فیزیک نور می گوید هر چه فاصله منبع نور از سوژه بیشتر شود، نور سخت تر و متمرکزتر می شود، این موضوع در عکاسی تبلیغاتی اهمیت زیادی دارد چون روی شکل و وضوح سایه ها تاثیر مستقیم می گذارد.

عکاسان حرفه ای با تغییر فاصله منابع نوری، کیفیت نور را کنترل می کنند،مثلا در عکاسی از محصولات ظریف مانند جواهرات، نور را نزدیک تر می آورند تا سایه های نرم تری ایجاد شود. اما برای محصولات صنعتی که باید قدرتمند به نظر برسند، از فاصله بیشتری نورپردازی می کنند تا سایه های واضح تری شکل بگیرد.

نورهای رنگی در عکاسی تبلیغاتی

دنیای عکاسی تبلیغاتی در سال های اخیر با ورود نورهای LED رنگی متحول شده است، این نورها امکانات جدیدی را برای خلق فضاهای خاص فراهم کرده اند. نورهای رنگی را می توان به دو روش در عکاسی تبلیغاتی استفاده کرد: یا با نصب فیلترهای رنگی روی منابع نور سفید، یا با استفاده از نورهای LED که مستقیما رنگ تولید می کنند که هر کدام از این روش ها مزایا و کاربردهای خاص خود را دارند.

رنگ ها در عکاسی تبلیغاتی نقش مهمی در انتقال پیام و احساسات دارند. نورهای گرم مانند قرمز، نارنجی و زرد حس صمیمیت و انرژی را منتقل می کنند و برای محصولات مرتبط با سلامتی و تغذیه مناسب هستند. نورهای سرد مثل آبی و سبز حس آرامش و مدرن بودن را القا می کنند که در عکاسی از محصولات تکنولوژی و بهداشتی کاربرد دارند. نکته مهم این است که استفاده از نورهای رنگی باید هدفمند و متناسب با هویت بصری برند باشد.

تجهیزات نورپردازی مناسب

تجهیزات نورپردازی در عکاسی تبلیغاتی شبیه ابزار نقاشی در دست یک هنرمند هستند. فلاش های استودیویی، پایه اصلی نورپردازی حرفه ای به شمار می روند، این فلاش ها قدرت زیادی دارند و می توانند در کسری از ثانیه نور شدیدی تولید کنند. بیشتر فلاش های حرفه ای قابلیت تنظیم شدت نور را دارند و می توان آنها را از راه دور کنترل کرد.

سافت باکس ها و دیفیوزرها نقش مهمی در کنترل کیفیت نور دارند، این تجهیزات نور سخت فلاش را نرم و پخش می کنند تا سایه های ملایم تری ایجاد شود. رفلکتورها هم برای هدایت و بازتاب نور به نقاط مورد نظر استفاده می شوند. یک عکاس حرفه ای باید بداند در هر موقعیت از کدام تجهیزات استفاده کند تا بهترین نتیجه را بگیرد.

کنتراست در نورپردازی

کنتراست یکی از عناصر کلیدی در عکاسی تبلیغاتی است که به معنای تفاوت بین روشن ترین و تاریک ترین نقاط تصویر است. میزان کنتراست می تواند پیام های متفاوتی را منتقل کند، کنتراست بالا که با سایه های تیره و هایلایت های روشن مشخص می شود، حس قدرت و شخصیت قوی را القا می کند. این نوع نورپردازی برای محصولات صنعتی، ورزشی و مردانه مناسب است.

کنتراست پایین که در آن اختلاف بین سایه ها و روشنایی ها کم است، حس ظرافت و لطافت را به تصویر می بخشد. این سبک نورپردازی در عکاسی از محصولات آرایشی، پوشاک و لوازم خانگی کاربرد دارد. عکاسان با استفاده از تکنیک های مختلف مانند تغییر فاصله نور، استفاده از دیفیوزرها و تنظیم زاویه تابش، کنتراست را کنترل می کنند تا به نتیجه دلخواه برسند.

جهت نور

جهت تابش نور در عکاسی تبلیغاتی نقش کلیدی در شکل دهی به ظاهر نهایی محصول دارد. وقتی نور از روبرو می تابد، تصویری تخت و دو بعدی ایجاد می شود که برای نمایش جزئیات سطحی مناسب است، اما تابش نور از زوایای مختلف می تواند عمق و بافت بیشتری به تصویر اضافه کند؛ مثلا، نور جانبی سایه های بلندی ایجاد می کند که برای نمایش بافت و حجم محصول عالی است.

انتخاب جهت مناسب نور به هدف عکاسی و ویژگی های محصول بستگی دارد: نور از بالا می تواند حس قدرت و برتری را القا کند، در حالی که نور از پایین حالتی اسرارآمیز به تصویر می دهد. عکاسان حرفه ای معمولا از ترکیب چند جهت نور مختلف استفاده می کنند تا تمام زوایای محصول به خوبی روشن شود.

سایه ها و هایلایت ها

سایه ها و هایلایت ها عناصر مهمی در نورپردازی عکاسی تبلیغاتی هستند. سایه ها به تصویر عمق می دهند و می توانند توجه بیننده را به قسمت های خاصی از محصول جلب کنند. سایه های نرم و تدریجی حس لطافت ایجاد می کنند، در حالی که سایه های تیز و واضح بر قدرت و استحکام تاکید دارند. کنترل سایه ها با استفاده از نورهای پرکننده و رفلکتورها انجام می شود.

هایلایت ها یا نقاط روشن تصویر نیز اهمیت زیادی دارند، هایلایت های درست می توانند جنس و کیفیت محصول را نشان دهند. برای مثال، یک هایلایت ظریف روی محصولات فلزی یا شیشه ای می تواند کیفیت سطح آنها را به خوبی نمایش دهد. البته باید مراقب بود که هایلایت ها بیش از حد درخشان نشوند و جزئیات تصویر را از بین نبرند.

شدت نور

شدت نور یکی از عوامل تعیین کننده در کیفیت عکس های تبلیغاتی است. نور خیلی ضعیف می تواند باعث ایجاد نویز و از دست رفتن جزئیات شود، در حالی که نور بیش از حد قوی رنگ ها را می سوزاند و کنتراست طبیعی تصویر را از بین می برد. پیدا کردن تعادل مناسب در شدت نور نیازمند تجربه و آزمون و خطاست.

شدت نور را می توان با تنظیم توان منبع نوری، فاصله آن از سوژه یا استفاده از دیفیوزرها کنترل کرد. در عکاسی تبلیغاتی حرفه ای، معمولا از نورسنج برای اندازه گیری دقیق شدت نور استفاده می شود تا نوردهی در تمام قسمت های تصویر متعادل باشد. همچنین می توان از تکنیک HDR برای ثبت جزئیات در محدوده دینامیکی وسیع تر استفاده کرد.

تفاوت نور سخت و نرم در عکاسی تبلیغاتی

نورپردازی در عکاسی تبلیغاتی به دو دسته اصلی سخت و نرم تقسیم می شود که هر کدام ویژگی های خاص خود را دارند؛ نور سخت از منابع کوچک و متمرکز مانند فلاش های بدون دیفیوزر یا نور مستقیم خورشید تولید می شود، این نوع نور سایه های شدید و مرزهای مشخص ایجاد می کند که برای برجسته کردن بافت و جزئیات محصولات عالی است.

در عکاسی از محصولات فلزی، جواهرات و وسایل صنعتی، نور سخت کمک می کند تا خطوط و زوایای محصول به خوبی دیده شود، البته باید دقت داشت که این نور روی سطوح براق و صیقلی انعکاس های ناخواسته ایجاد می کند که گاهی مشکل ساز می شود.

نور نرم از منابع بزرگ و پخش شده مثل سافت باکس ها یا نور پنجره تولید می شود و سایه های ملایم و تدریجی به وجود می آورد، این نوع نورپردازی برای محصولاتی مانند لوازم آرایشی، مواد غذایی و پوشاک مناسب است که باید ظریف و لطیف به نظر برسند.

نور نرم به خاطر پخش شدگی زیاد، سایه های کمتری ایجاد می کند و رنگ ها را طبیعی تر نشان می دهد، عکاسان حرفه ای معمولا ترکیبی از نور سخت و نرم را به کار می برند تا هم جزئیات محصول را نشان دهند و هم فضای کلی عکس جذاب باشد.

انواع تکنیک های نورپردازی

نورپردازی کم نور

نورپردازی کم نور یا Low Key یکی از تکنیک های جذاب در عکاسی تبلیغاتی است که با ایجاد فضایی تاریک و استفاده از یک منبع نور اصلی انجام می شود. در این تکنیک، بخش زیادی از تصویر در تاریکی قرار دارد و تنها قسمت های خاصی از محصول روشن می شوند، این روش برای القای حس لوکس بودن، اسرارآمیز بودن یا برجسته کردن جزئیات خاصی از محصول استفاده می شود.

عکاسان حرفه ای معمولا برای اجرای این تکنیک از یک فلاش قدرتمند به عنوان نور اصلی و یک رفلکتور برای کنترل سایه ها استفاده می کنند، نکته مهم در نورپردازی کم، کنترل دقیق زاویه و شدت نور است تا سایه ها در جای مناسب قرار گیرند و محصول قابل تشخیص باشد. این تکنیک در عکاسی از جواهرات، ساعت های لوکس و محصولات پرستیژی بسیار کاربرد دارد.

نورپردازی پرنور

نورپردازی پرنور یا High Key نقطه مقابل نورپردازی کم است. در این تکنیک، فضای عکس روشن است و از چندین منبع نوری برای حذف سایه ها استفاده می شود، این روش برای نشان دادن شفافیت، تمیزی و سادگی محصول مناسب است. نورپردازی پرنور در عکاسی از محصولات آرایشی، مواد غذایی و لوازم خانگی کاربرد زیادی دارد.

برای اجرای این تکنیک معمولا از سه یا چهار منبع نور استفاده می شود که همه زوایای محصول را روشن می کنند؛ سافت باکس ها و دیفیوزرها نقش مهمی در این نوع نورپردازی دارند چون باعث نرم شدن نور و حذف سایه های ناخواسته می شوند. چالش اصلی در نورپردازی پرنور، حفظ جزئیات و بافت محصول در عین روشن بودن فضای عکس است.

نورپردازی پس زمینه

نورپردازی پس زمینه یکی از تکنیک های موثر برای جدا کردن محصول از زمینه است. در این روش، یک یا چند منبع نور به پس زمینه تابانده می شود تا محصول برجسته تر به نظر برسد، این تکنیک برای عکاسی از محصولات شیشه ای، بطری ها و ظروف شفاف بسیار کارآمد است چون به نمایش عمق و شفافیت محصول کمک می کند.

موفقیت در نورپردازی پس زمینه به تنظیم دقیق فاصله محصول از پس زمینه و کنترل شدت نور بستگی دارد، اگر فاصله و شدت نور مناسب نباشد، ممکن است سایه های ناخواسته روی محصول بیفتد یا نور پس زمینه روی محصول منعکس شود. عکاسان با تجربه معمولا از اسنوت یا گرید برای کنترل دقیق نور پس زمینه استفاده می کنند.

نورپردازی لبه ای

نورپردازی لبه ای یا Rim Lighting از تکنیک های خلاقانه در عکاسی تبلیغاتی است که با تاباندن نور از پشت محصول، خطوط نورانی در لبه های آن ایجاد می کند. این تکنیک برای نمایش فرم و حجم محصول و ایجاد جلوه های دراماتیک استفاده می شود. نورپردازی لبه ای در عکاسی از محصولات فلزی، شیشه ای و براق نتایج چشمگیری دارد.

اجرای این تکنیک نیاز به دقت زیادی دارد، منبع نور باید دقیقا در زاویه مناسب نسبت به محصول قرار گیرد تا خط نورانی یکنواختی در لبه ها ایجاد شود. گاهی از چند منبع نور برای ایجاد خطوط نورانی در لبه های مختلف استفاده می شود. استفاده از فیلترهای رنگی در این تکنیک می تواند جلوه های جذابی ایجاد کند.

سخن پایانی

عکاسی تبلیغاتی مانند یک سمفونی پیچیده است که نور نقش رهبر ارکستر را در آن بازی می کند. هنر اصلی در درک رفتار نور و استفاده خلاقانه از آن برای خلق تصاویری تاثیرگذار نهفته است. عکاسان موفق کسانی هستند که علاوه بر دانش فنی، با صبر و حوصله راز و رمزهای نور را کشف می کنند و آنها را در خدمت هدف تبلیغاتی عکس به کار می گیرند.

شاید بتوان نورپردازی در عکاسی تبلیغاتی را به آشپزی تشبیه کرد، هر محصول مانند غذایی است که دستور پخت خاص خود را دارد. گاهی یک نور ساده بهترین نتیجه را می دهد و گاهی ترکیبی از چند نور لازم است. مهم این است که عکاس با تجربه و آزمایش، دستور پخت مناسب هر محصول را پیدا کند. عکاسی تبلیغاتی راهی طولانی است که با هر پروژه جدید، تجربه ای تازه به اندوخته های عکاس اضافه می شود، پس باید با علاقه و پشتکار در این مسیر قدم برداشت و از هر شکست و موفقیتی درس گرفت.